دونایف: ایران کشوری است که نمیشود آن را نادیده گرفت
سئوال: آقای دونایف گفتگوی خود را می خواستم از سفر هیئت شما به ایران در چهارچوب نمایشگاه بین المللی توانمندی های صادراتی ایران IRAN EXPO 2024 شروع کنم. همانطور که مستحضر هستید امسال نمایشگاه گسترده ای برگزار شد و علی رغم تحریم‌های همه جانبه از سوی غرب علیه ایران بیش از 2000 نماینده تجاری و بازرگان از کشورهای مختلف در آن شرکت کردند. هیئت روسیه نیز بسیار گسترده در این نمایشگاه حضور پیدا کرد. این موضوع برای ایران از چند منظر مهم است. در آستانه امضاء قرارداد تجارت آزاد با اتحادیه اوراسیا قرار داریم و هم از جهت وضعیت ژئوپلیتیک که امروزه شاهد آن هستیم. سئوال من از شما این است که نمایشگاه ایران اکسپو و مهمتر از آن سفر هیئت خود به ایران را چطوری ارزیابی می کنید؟
- میخواهم تاکید کنم که ما سفر خود به ایران را مدت‌ها قبل از اینکه خبر برگزاری IRAN EXPO منتشر شود برنامه‌ریزی کرده بودیم. حتی چنین بگویم که بازدید از IRAN EXPO در واقع خاتمه بخش سفر تجاری ما به ایران بود. ما به خاطر IRAN EXPO به ایران نیامدیم بلکه ما شش ماه بود که سفر تجاری به ایران را برنامه‌ریزی و تدارک کرده بودیم. یعنی اگر IRAN EXPO هم برگزار نمی شد ما در چهارچوب یک هیئت بزرگ 20 نفره به ایران می آمدیم. البته به خاطر IRAN EXPO تعداد افرادی که با ما به ایران آمدند بیشتر شد.
نکته مهم این است که من هیچ خطر شخصی و یا ژئوپلیتیک برای سفر به ایران و تردد در داخل ایران نمیبینم. از نظر من ایران یک کشور امن است. در کل سطح خطر و ناامنی در ایران از آمریکا و یا هر کشور اروپایی دیگر بیشتر نیست. به عنوان معاون رئیس و رئیس کمیته روابط بین الملل سازمان "اپورا راسیی" برای اعضای سازمان و اتحایه خود الگو سازی می کنم. قبل از سفر به ایران به همه اعضای هیئت تجاری خود اطمینان خاطر دادم و گفتم "عزیزان تلویزیون ممکن است هر برنامه‌ای را پخش کند ولی ما عملا هر روز با افراد عادی این کشور در تماس هستیم و کار می کنیم و آنها به ما اعلام کردند که ایران امن است. ما به حرف آنها اعتماد داریم چرا که این افراد را می شناسیم". این یک بعد مسئله است.
در خصوص IRAN EXPO نظر من این است که ایران در سطح عالی ظاهر شد. البته از نظر من که تجربه بسیار زیادی در امر برگزاری نمایشگاه های بین‌المللی سطح بالا دارم بنظر مقداری تجربه ایران در زمینه برگزاری نمایشگاه های بین المللی کم است. لذا ما شاهد بودیم که همزمان با نمایشگاه اجلاس کشورهای آفریقایی هم برگزار شد در نتیجه یک سری مشکلات بوجود آمده بود. خود نمایشگاه می توانست بهتر از این هم برگزار شود و متمرکز تر باشد. البته خود نمایشگاه و غرفه هایی که تدارک شده بود همه چیز عالی بود. ولی به نظر من بهتر بود که تعداد میزگردها و همایش‌های تخصصی بیشتری برگزار می شد تا نقطه نظرات کارآفرینان و بازرگانان ایرانی بهتر به سمع و نظر میهمانان خارجی می رسید. از این طریق ایرانی‌ها بهتر می توانستند به دیگران بگویند که دنبال تجارت و صلح هستند. ولی در کلیت قضیه و بخش اقتصادی نمایشگاه همه چیز خوب بود.
سئوال: بفرمایید که سفر شما به ایران چه نتیجه ای داشت و آیا هیئت شما صرفا از اعضای سازمان "اپورا راسیی" بود؟
- بله هیئت ما صرفا از اعضای سازمان "اپورا راسیی" متشکل شده بود ولی همزمان با ما هیئتی از اتاق بازرگانی روسیه هم حضور داشت. ما از مدت‌ها قبل سفر خود را برنامه‌ریزی کرده بودیم و از قبل تمام دیدار و ملاقات کاری خود را هماهگ کرده بودیم. لذا سفر تجاری ما فوق العاده بود. با صاحبان کارخانجات و کاآفرینان زیادی ملاقات کردیم همه آنها منتظر ما بودند. دوستان زیادی برای ملاقات با ما از شهرهای مختلف ایران مثل اصفهان، یزد، تبریز، مشهد و شهرهای جنوبی ایران به تهران آمدند. اطلاعاتی که ما از دوستان ایرانی کسب کردیم و تعداد تماس‌هایی که داشتیم بیش از اندازه و انتظار بود. نمایشگاه نیز برای ما پلتفرم و فضای خوب و مضاعفی شد.
سئوال: اگر سفر هیئت شما به ایران موفقیت آمیز بود آیا قراردادهای هم امضاء شد و یا زمینه‌ای برای قراردادهای کاری فراهم شد؟
- بله. به نظرم می توان از قراردادهای جدید صحبت کرد. باید این موضوع اتفاق بیافتد. باید ببینیم در آینده چه اتفاقی می افتد. ولی من به این نکته اشاره کنم که مردم ایران در زمینه تجارت و کارآفرینی بسیار با تجربه است. مردم ایران بسیار مودب هستند. تمام افرادی که ما با آنها ملاقات کردیم صاحبان کارخانه، کارآفرین و تاجر همگی بسیار مودب و با شخصیت بودند. چیزی که همیشه رایج است یعنی وجود واسطه‌های مختلف و غیره یک امر طبیعی است و خوب یا بد بودن واسطه بستگی به شخصیت وی دارد.
ما از کارخانجات زیادی بازدید کردیم بویژه مبلسازی، تولیدی نوشیدنی‌های مختلف، داروسازی، تجهیزات پزشکی، ماشین سازی، تراکتورسازی تبریز، تجهیزات و ادوات کشاورزی رشت، ماشین آلات متالورژی قزوین همگی فوق العاده بودند. ما باید با این کارخانجات همکاری داشته باشیم.
سئوال: اگر امکان دارد در باره سازمان "اپورا راسیی" به ما بگویید و بفرمایید که سازمان شما چه نقشی در توسعه روابط ایران و روسیه می تواند داشته باشد؟
- سازمان ما در واقع یک اتحادیه غیر دولتی کارآفرینان، بازرگانان است که با هدف توسعه کارآفرینی و حمایت از آن در روسیه فعالیت می کند. سازمان غیر دولتی هستیم که بودجه‌اش از طریق حق عضویت اعضای آن تامین می شود. ولی بزرگترین اتحادیه کارآفرینان در روسیه هستیم. اعضای ما بدنبال فعالیت‌های تجاری و اقتصادی هستند تا بتوانند از طریق خرید یا فروش کالا و خدمات خود پول حلال دربیاورند. سازمان در واقع به آنها کمک می کند تا در مسیر درست حرکت کنند. برخی از اعضای سازمان تجربه بیشتری دارند و برخی دیگر دانش بهتری دارند لذا بقیه اعضا را راهنمایی می کند که از چه مسیری حرکت کنند، با چه افرادی ارتباط بگیرند و از چه اشتباه و خطاهای دوری کنند. این اصلی ترین رسالت "اپورا راسیی" است.
در خصوص همکاری با ایران باید بگویم که سفر هیئت ما خوب بود و نمایشگاه نیز فرصت خوبی شد. با افراد زیادی از همکاران ایرانی در فضای صمیمی ملاقات کردیم. این سفر کمک می کند تا هر چه سریعتر اتفاقات و اقدامات خوبی در روابط دو کشور صورت بگیرد.
سئوال: چه موضوعات و مسائلی در ایران و بازار این کشور برای شما جذاب بود که به فرموده خود شما شش ماه در حال تدارک سفر به ایران بودید؟
- بنگاه‌های کوچک و متوسط روسیه اطلاعات و درک زیادی از مسائل ژئوپلیتیک ندارند. کارآرفینان ما نمی دانند چه مشکلات سیاسی و غیره در منطقه وجود دارد. کارآفرینان ما فقط می دانند که چه نیازها و احتیاجاتی دارند که باید از طریقی تامین شوند. از طرفی هم ایران از نظر اقتصادی مزایای زیادی دارد. افرادی که از آنها صحبت می کنم دخالتی در امور بزرگ سیاسی و ژئوپلیتیک ندارند. بازرگانان عادی هستند که به تجارت چای، میوه و تره بار، تجهیزات پزشکی می پردازند برخی مشغول تولید تجهیزات پزشکی یا صنایع چوب هستند. افراد کاملا عادی هستند که قصد دارند فعالیت اقتصادی و توسعه داشته باشند. ایران توانایی رفع نیازهای این افراد را دارد و این افراد نیز قادرند نیازهای ایران را تامین کنند.
سئوال: بیش از 20 سال است که به روابط ایران و روسیه می پردازم. ما کارشناسان معتقد هستیم که روابط دو کشور بیشتر در سطح دولتی و بین شرکت‌های دولتی توسعه می یابد. سال‌ها است که این گفتمان وجود دارد که بخش خصوصی نیز در توسعه روابط ایران و روسیه سهم داشته باشد. آیا سفر تجاری شما به ایران در چهارچوب سازمان "اپورا راسیی" با هدف تقویت نقش بخش خصوصی در روابط دو کشور بوده است؟
- دقیقا همانطور است که شما می فرمایید. 25 میلیون نفر در روسیه در بخش خصوصی فعالیت می کنند و ما در روسیه میلیون‌ها کارآفرین داریم که صاحب مغازه‌های کوچک و یا کارخانجات بزرگ هستند. صدها هزار نفر از آنها به تجارت خارجی مشغول هستند. قصد ندارم از آمار صحبت کنم چرا که شما با یک جستجو در اینترنت می توانید این آمار رسمی را بدست بیاورید.
موضوع همکاری بخش خصوصی دو کشور بسیار مهم است. اولا کشورهای ما همسایه هستند. دوما، علیرغم مسائل و نظام‌هایی سیاسی که بر کشورهای ما حاکم بودند ما شرکای تجاری قدیمی هستیم. هدف ما این است که این روابط را به سطحی ارتقاء دهیم که جوابگوی نیازهای مردم کشورهای ما باشد. این نیاز بیش از میزان تبادل و همکاری‌های تجاری است که ما امروز شاهد آن هستیم.
سئوال: پس باید هرچه بیشتر این تماس ها فعالتر شود. بنظر شما علاوه بر سفرهای تجاری که شما تدارک دیدید و احتمالا طرف ایرانی نیز در پاسخ آن سفری را تدارک خواهد دید چه اقدامات دیگری باید صورت گیرد؟ آیا نیاز به حمایت دولتی است؟
- به نظر من نیاز داریم که دولت در این زمینه مانع تراشی نکند و بخش خصوصی را در امر گسترش همکاری‌های فی مابین آزاد بگذارد. حمایت دولتی در زمینه فعال سازی و راه اندازی تمام عیار کریدور لجیستیک و حمل و نقل شمال-جنوب لازم است.
باید جهان به اهمیت ایران پی ببرد. ایران در واقع موقعیت جغرافیایی دارند که نمی شود آن را دور زد و نادیده گرفت. واقعیت‌های جغرافیایی و مسیر های مرسوم را نباید نادیده گرفت. ایران را نمی توان دور زد. مسیر ایران نزدیکترین مسیر زمینی از شمال به هند است. چرا که برای عبور از مسیرهای دیگر ما با ارتفاعات هندوکوش در افغانستان و کوه‌های صعب العبور روبرو خواهیم شد که نمی توان از این مسیر عبور کرد. در حالی که ایران مسیر همواری دارد که پس از طی مسافت مشخص به آبهای جنوبی (خلیج فارس و اقیانوس هند) میرسید. اگر از مسیر ایران به آبهای گرم دسترسی پیدا نکنید مجبور هستیم از مسیرهای دیگر و از تنگه های کرچنسک، بسفور و داردانل و کانال سوئز عبور کنیم که از نظر زمانی و هزینه سه برابر مسیر ایران است. علاوه بر آن زمانیکه از مسیرهای جایگزین ایران استفاده می شود به محیط زیست این تنگه‌ها آسیب می رسد. علاوه بر آن زمان عبور از مسیرهای زمینی اصولا مسیر صاف و مستقیم است، یک بار کالا ترانشیب می شود، انرژی مضاعف هدر نمی رود و محیط زیست سالمتر می ماند. این موارد را باید در نظر داشت. این طبیعت یک بار در اختیار ما قرار گرفته است و فرصت دومی نخواهیم داشت و ما باید از آن محافظت کنیم. لذا باید به دنبال توسعه مسیرهای زمینی باشیم تا علاوه بر کوتاه کردن مسیر های تجاری از هدررفت انرژی و تولید گازهای گلخانه ای جلوگیری کنیم. این موارد به سرسبزی کره زمین و حفظ محیط زیست کمک می کند. ما باید این موارد را همواره به یاد داشته باشیم.
در ضمن مشکلاتی که همواره در سومالی و پیرامون آن بوجود میاید نباید فراموش شود. کسی نمی تواند قدرت را در سومالی بدست بگیرد و لذا ما با مشکلاتی که در تنگه باب المندب و خروج از دریای سرخ بوجود میاید روبرو هستیم. نزدیک به بیست سال است که ما با پدیده دزدان دریای سومالی روبرو هستیم. لذا باید بدنبال تامین مسیرهای جایگزین مناسب باشیم. این دقیقا همان موضوعی است که دولت ها باید به آن بپردازند. در واقع دولت باید به دنبال طراحی و ایجاد مسیرهای حمل و نقل باشد. بقیه موارد را خود کارآفرینان و بازرگانان فراهم خواهند کرد. ان‌شاءالله.
سئوال: شما به یکی از مواردی و مشکلاتی اشاره کردید که در واقع من میخواستم در سئوالات خودم مطرح کنم. مشکلات حمل و نقل. مشکل دیگری که در روابط ایران و روسیه وجود دارد بحث مالی و مبادلات بانکی است. از نظر شما این مشکل تا چه اندازه موثر است و چه راه حلی برای آن وجود دارد؟
- تا جای که مامیدانیم جمهوری اسلامی ایران به بهانه برنامه هسته ای تحت تحریم های بین المللی قرار دارد که مشکلات عدیده ای را در پرداخت ها و روابط بانکی با ایران بوجود آورده است. البته استثنائاتی وجود دارد که مربوط به برخی از گروه های کالایی است. متاسفانه ایران هراسی شدیدی در دنیا وجود دارد که باید بطور جدی آن را بررسی کرد. به نظر من مردم 90 میلیونی ایران شایسته این ایران هراسی نیست. البته علاوه بر مشکلاتی که مربوط به ایران هراسی است برخی مشکلات عملی در امر انتقال پول وجود دارد. روش های برای حل این مشکلات وجود دارد. همچنین باید روش‌های جدیدی برای رفع این مشکلات طراحی شود. من می دانم که بسیاری از بانک‌های دولتی روسیه در جستجوی روش‌های برای حل این مشکلات و ایجاد کانال‌های مناسب برای انتقال پول هستند. هر چند که نمی توانم بگویم که این تلاش‌ها کی به ثمر خواهد نشست.
سئوال: حل مشکل روابط پولی و مالی بین دو کشور چه تاثیری بر توسعه روابط ایران و روسیه خواهد داشت؟
- اگر این مشکل حل شود مسلما کارها بهتر و روانتر پیش خواهد رفت و حجم تبادل تجاری بین دو کشور افزایش خواهد یافت.
سئوال: به نظر شما بخش خصوصی چه فهرست کالایی را می تواند در بازارهای دو کشور ارائه کنند؟
- در وهله اول این فهرست شامل محصولات کشاورزی، صنایع چوب، تجهیزات و ادوات کشاورزی، ماشین آلات صنعتی و ماشین سازی، تجهیزات پزشکی و داروسازی، حمل و نقل و محیط زیست، طراحی و ساخت تاسیسات زیرساختی، خدمات پزشکی و سلامت، خدمات ای تی و مالی می باشد. در واقع این بخش‌ها مناسب همکاری بین کارآفرینان و بنگاه‌های کوچک و متوسط روسیه و ایران است.
سئوال: همانطور که شما گفتید سازمان "اپورا راسیی" متشکل از کارآفرینان حقیقی و حقوقی مستقل است. بفرمایید که زمینه فعالیت شرکت شما چی است و بازار ایران از چه نظر برای شما جالب توجه است؟
- شرکت من در زمینه صادرات محصولات کشاورزی بویژه غلات فعالیت می کند. ما غلات، آرد، ماکارونی، روغن‌های نباتی و محصولات گوشتی به کشورهای مختلف بویژه کشورهای اروپا، آفریقا و خاورمیانه صادر می کنیم. ایران به عنوان بازار مصرف کالاهایی که ما صادر می کنیم و همچنین به عنوان کشور تامین کننده مواد غذای و کشاورزی برای ما جالب است. در حال حاضر من با جدیت دنبال تامین نوشیدنی‌های غیر الکلی از ایران هستم. همچنین شرکت من بدنبال صادرات محصولات غذایی از ایران به کشورهای آفریقایی است چرا که مسیر حمل و نقل از ایران نزدیکتر است. فکر می کنم که همین دو پروژه برای دو سال کار موثر کفایت می کند.
سئوال: آیا شما تا به حال تجربه صادرات به ایران و یا واردات از ایران را دارید؟
- ما تجربه خوبی در بازار ایران داریم بخصوص در بخش صادرات و واردات محصولات غذایی. فکر می کنم که ما این مسیر را ادامه خواهیم داد و هیچ تحریم و مانعی نمی تواند جلوی همکاری ما را بگیرد. ما روش‌های مناسبی برای تبادل و نقل و انتقال پولی و مالی پیدا کردیم. لذا سعی خواهیم کرد که این همکاری را گسترش بدیم.
سئوال: برای گسترش همکاری بین دو کشور معمولا از ضرورت گسترش دیپلماسی عمومی صحبت می شود. به نظر شما فعالیت های شما را می توان به دیپلماسی بخش خصوصی تشبیه کرد و آیا این دیپلماسی بخش خصوصی چه اندازه در توسعه روابط ایران و روسیه موثر خواهد بود؟
- تجربه شخصی به من نشان داده است که در منطقه اوراسیا ابتدا روابط سیاسی خوب برقرار می شود سپس روابط حکومتی و دولتی برقرار می شود و تنها پس از آن دیپلماسی عمومی فعال می شود. البته من فکر می کنم که دیپلماسی بخش خصوصی می تواند بسیار مفید باشد و در گسترش روابط موثر باشد.
در نهایت می خواستم بگویم که در روسیه و در ایران در خصوص موضوع اصلی یعنی ضرورت گسترش همکاری بین کشورهای همسایه تفاهم وجود دارد. همه دولت ها همیشه از تنش با همسایه گان خود پرهیز می کنند و کارآفرینان نقش بسیار مهمی در این زمینه دارند. من همیشه به کسانی که ما را در سفرهای تجاری همراهی می کنند می گویم که شما فقط تجارت نمی کنید بلکه در حال بهبود شرایط صلح و امنیت زیست محیطی و غذایی در منطقه خود هستید.
مصاحبه از پرویز نعمت اف - سردبیر بخش فارسی پایگاه خبری - تحلیلی وستی پرس
