اوواروف: در چارچوب برجام باید سازوکاری ایجاد شود که دیگر امکان خروج هیچ یک از طرفین مثل آمریکا از آن نباشد
همانطور که میدانیم دور دوم مذاکرات کمیسیون مشترک برجام در وین در مرحله کنونی به پایان رسیده است. شاهد بودیم و هستیم که طرفین اظهارات محتاطانه ای در خصوص موفقیت و نتایج مذاکرات دارند. نظر شما در خصوص نتایج در این مرحله چیست؟
- آنچه که واقعا در وین اتفاق افتاده است، مسلما، چند روز دیگر مشخص می شود. ولی اطلاعاتی که الان در دست است این است که طرفین در نهایت پشت میز مذاکره نشستند، هر چند که بصورت غیر مستقیم و از طریق واسطه ها. میدانیم که دو گروه کاری تشکیل شد که یکی قرار است به مسائل بازگشت آمریکا بپردازد و دومی به امور ایران.
بنظر می رسد که یکی از مسائل بسیار مهمی که باید حل و فصل شود این است که باید اتفاقی بیافتد که این بحران بعد از اینکه به پایان رسید دیگر تکرار نشود. به عبارت دیگر باید سازوکاری در نظر گرفته شود که حافظ برجام در آینده باشد. از این محافظت کند که طرفین توافق دیگر مثل آمریکا از آن براحتی خارج نشود.
موضوع دومی که آمریکایی ها حتما بر سر آن پافشاری خواهند کرد، بحث تمدید این توافق و برجام است. بنظر می رسد که بزودی ما مواضع آنها را در این خصوص خواهیم شنید.
وضعیت برجام را از نظر فنی چطور ارزیابی می کنید؟ در واقع این توافق در حال حاضر در چه وضعیتی قرار دارد؟ می دانیم که اروپایی ها و طرفین دیگر توافق آن را اجرا نمی کردند و آمریکا ایران را متهم به تخلف می کند و برای بازگشت به توافق شرط می گذارد. آیا پس از خروج از برجام اصلا چنین حقی دارد؟
- سئوال جالبی است. مسلما هر کسی می تواند اتهام وارد کند و تجربه نشان داده است که آمریکایی ها همیشه اتهام وارد می کنند. ولی موضوع اینجاست که این اتهامات بی اساس است و هیچ دلیلی برای این کار وجود ندارد.
اقدامات ایران از روی اجبار بود. درست است که ایران در یک برهه از زمان تعهدات را بطور کامل اجرا نمی کرد ولی توضیح داد که اقدامات از روی اجبار است. چرا که بدلیل رفتار و اقدامات ترامپ و در کل ایالات متحده آمریکا که از برجام خارج شده بود چنین وضعیت بحرانی بوجود آمد.
در خصوص مسائل فنی باید بگویم که ایران بطور دقیق و بدون انحراف، تعهدات خود را در چهارچوب توافق هسته ای رعایت و اجرا می کرد. البته موارد بسیار جزئی در خصوص آب سنگین وجود داشت ولی این موارد خیلی جزئی و ناچیز بود. لذا می توان نتیجه گرفت که هیچ ایرادی متوجه ایران نمی تواند باشد.
همانطور که گفتم موارد جزئی وجود داشت. برای مثال در بحث آب سنگین در یک دوره ای مورد جزئی پیش آمد که بلافاصله رفع شد.
باید توجه داشت که برجام مدت زمان اجرایی مشخصی دارد و بنظر می رسد که آمریکا سعی خواهد کرد که این مدت را تمدید کند. توضیح اینکه محدودیت هایی که بر اساس برجام شامل برنامه ایران می شود حدودا ده تا پانزده سال است الان حدود پنج سال از این مدت گذشته است و پنج سال دیگر اولین محدودیت های ایران بصورت خودکار از بین خواهند رفت.
موضع روسیه را در این بین چطور ارزیابی می کنید؟ بارها شنیدیم که مقامات روسیه اظهارات مثبتی در این خصوص داشتند. بنظر شما در دفاع از برجام و حق ایران در این توافق و تعیین ناقض این توافق تا چه حد روسیه می تواند پیش برود؟
- باید بگویم که موضع روسیه در خصوص برنامه هسته ای ایران حدود بیست سال تغییری نداشته است. ما مخالف هرگونه اختلاف و درگیری جدی هستیم. معتقدیم که نباید این موضوع را سیاسی بکنیم. کشور ما همچنین معتقد است که تمام موارد فنی باید بر اساس مقررات موجود و از طریق همکاری با آژانس بین المللی انرژی هسته ای حل و فصل شوند. بنابراین اگر برجام بطور کامل احیاء شود روسیه بسیار خوشحال خواهد شد. منظورم این است که آمریکا بطور کامل به برجام برگردد و ایران بطور کامل اجرای تعهدات خود را از سر بگیرد و مسلما همه تحریم ها از ایران برداشته شود. همچنین خیلی خوب می شد اگر در این توافق ساز و کاری در نظر گرفته شود که وضعیت موجود تکرار نشود. روسیه معتقد است که حداقل باید به آن شرایطی برگردیم که قبل از خرابکاری ترامپ وجود داشت. برجام باید احیاء شود و دیگر مسائل در فضای بدور از فشار و تنش حل و فصل شوند.
نظر شما در خصوص گروه های کاری و اعتبار گزارشات و اختیارات آنها چیست؟ آیا گزارشات آنها چه اندازه لازم الاجرا خواهد بود و آمریکا اصلا خود را موظف به اجرای آنها خواهد دانست؟
- در این خصوص باید اول مشخص کنیم که کمیسیون مشترک چی است و گروه کاری کدام است. در حال حاضر ما شاهد مذاکرات وین در چارچوب کمیسیون مشترک پیگیری اجرای برجام هستیم. این نهادی است که اعضای توافق هسته ای برای بررسی روند اجرا و حل مشکلات بوجود آمده ایجاد کردند. آیا ایران عضو برجام است؟ بله. آیا آمریکا عضو برجام است؟ در حال حاضر خیر. لذا نتیجه گیری می کنیم. کمیسیون از گروه های کاری خواست تا گزارشاتی را تهیه کنند تا برای اجرا به ایران ارائه کنند. ولی این گزارشات صرفا جهت اطلاع و بررسی به طرف آمریکایی ارجاع خواهند شد و به عنوان پیشنهاد راه های بازگشت واشنگتن به برجام. لذا اصلا موضوع لازم الاجرا بودن این گزارشات مطرح نیست. البته ما بخوبی می دانیم که این گروه های کاری بصورت تنگاتنگ با دیپلمات های آمریکایی فعالیت خواهند کرد تا راه کاری بدست بیاید که مورد قبول آمریکا باشد.
برای کارشناسان و دیپلمات های درگیر در این پرونده آرزوی موفقیت می کنم و امیدوارم که آنها بتوانند راه کارهایی را طراحی و تهیه کنند که مورد قبول ایران و آمریکا باشد و منجر به احیاء کامل برجام شود. امیدواریم که این بحران نیز حل و فصل شود و دیگر تکرار نشود./