تاکید روسای جمهور کشورهای ساحلی بر عدم حضور نیروهای مسلح بیگانه در دریای خزر
به نقل از پایگاه اطلاع رسانی ریاست ج.ا.ا، ششمین اجلاس سران کشورهای ساحلی دریای خزر روز چهارشنبه، ۸ تیر، با انتشار بیانیه پایانی که در بر دارنده مهمترین موضوعات همکاری پنج جانبه و مورد علاقه طرفین است، به کار خود پایان داد.
در این بیانیه با اشاره به اینکه سران کشورهای ایـــران، تـــرکمنستان، روســیــه، آذربایجــان و قزاقســتان در فضایی دوستانه و آکنده از اعتماد، مهمترین موضوعات همکاری پنج جانبه در دریای خزر و همچنین مسائل مبرم منطقه‌ای و بین المللی مورد علاقه طرفین را مورد بررسی قرار دادند، آمده است: «روسای جمهور بر اهمیت تصمیمات اجلاس‌های سران خزر که در عشق آباد (سال ۲۰۰۲)، تهران (سال ۲۰۰۷)، باکو (سال ۲۰۱۰)، آستراخان (سال ۲۰۱۴) و آکتائو (سال ۲۰۱۸) و لزوم اجرای موثر آنها تاکید کردند».
روسای جمهور اهمیت امضای کنوانسیون وضعیت حقوقی دریای خزر مورخ ۱۲ آگوست ۲۰۱۸ را مهم ارزیابی کردند. آنها ضمن تایید پایبندی به اصول و موازین منشور سازمان ملل متحد و حقوق بین الملل، با توجه به نقش فزاینده منطقه دریای خزر در جهان، برای حفظ امنیت و ثبات منطقه ای، تقویت همکاری‌های اقتصادی سودمند متقابل، تامین امنیت محیط زیست، توسعه روابط فرهنگی، بشر دوستانه و علمی و سایر همکاری‌ها ابراز آمادگی کردند.
آنها بار دیگر تایید کردند که فعالیت کشورهای ساحلی در دریای خزر بر اساس اصول ۱۷ گانه از جمله:
۱- احترام به حاکمیت، تمامیت ارضی، استقلال و برابری حاکمیت دولت‌ها، عدم توسل به زور یا تهدید به زور، احترام متقابل، همکاری و عدم مداخله در امور داخلی یکدیگر
۲- استفاده از دریای خزر برای مقاصد صلح آمیز، تبدیل آن به منطقه صلح، حسن همجواری، دوستی و همکاری و حل کلیه مسائل مرتبط با دریای خزر از طریق مسالمت آمیز
۳- تضمین امنیت و ثبات در منطقه دریای خزر
۴- تضمین موازنه پایدار تسلیحات کشورهای ساحلی در دریای خزر و توسعه توانایی‌های نظامی در حدود کفاف معقول با توجه به منافع همه کشورهای ساحلی بدون لطمه به امنیت یکدیگر
۵- عدم حضور نیروهای مسلح بیگانه در دریای خزر
۶- در اختیار قرار ندادن قلمرو خود توسط هر یک از کشورهای ساحلی به سایر دولت‌ها برای ارتکاب تجاوز و انجام سایر اقدامات نظامی علیه هر کدام از کشورهای ساحلی
۷- اعمال موازین و قواعد مورد توافق مربوط به تکثیر و تنظیم استفاده از منابع زنده آبی مشترک، مسئولیت کشور ساحلی آلوده کننده در قبال خسارت وارده به سامانه بوم زیستی دریای خزر
۸- حمایت از محیط زیست دریای خزر، حفاظت، احیاء و استفاده معقول از منابع زنده آن انجام شود
بر اساس این بیانیه وظیفه اولویت دار روند مذاکرات خزر، توافق هر چه سریع تر پیش نویس موافقتنامه روش تعیین خطوط مبداء مستقیم در دریای خزر در قالب پنج جانبه می‌باشد.
روسای جمهور از فرآیند شکل گیری مبانی حقوقی همکاری کشورهای حاشیه خزر ابراز رضایت کردند و ضرورت ادامه فعالیت در این مسیر را خاطر نشان کردند.
سران کشورهای ساحلی دریای خزر بر اهمیت تسریع فرایند توافق پیش نویس اسناد پنج جانبه در حال تدوین فعلی در جهت توسعه مبانی حقوقی همکاری در خزر و همچنین ادامه رایزنی‌ها در خصوص بررسی مسائل مرتبط با اجرای موافقتنامه‌های امضاء شده قبلی اشاره کردند.
بر اساس این بیانیه پایانی، روسای جمهور نظر واحد دارند که یکی از وظایف مهم کشورهای حاشیه خزر در مرحله فعلی، انسجام روز افزون تلاش‌ها برای پیشگیری از وضعیت اضطراری بهداشتی و اپیدمیولوژیک و واکنش به شیوع بیماریهای عفونی است. در همین راستا، با رضایت عنوان شد، کشورهای حاشیه خزر در شرایط سخت ناشی از پاندمی کرونا ابراز همبستگی می‌نمایند.
همچنین نظر به اهمیت تقویت روابط اقتصادی و فناورانه بین کشورهای حاشیه دریای خزر، با اشاره به اولین همایش اقتصادی خزر که در ۱۲-۱۱ اگوست سال ۲۰۱۹ در ترکمن باشی برگزار و بستر مهمی برای بررسی مسائل اقتصادی با مشارکت گسترده دولت‌ها، نهادهای بین المللی، محافل تجاری و جوامع علمی شد، پیشنهاد برگزاری دومین همایش اقتصادی خزر در فدراسیون روسیه مورد حمایت اعضا قرار گرفت.
روسای جمهور علاقمندی به گسترش تعامل کشورهای حاشیه خزر در بخش انرژی را تائید نمودند. روسای جمهور از لازم الاجرا شدن موافقتنامه همکاری بین دولت‌های کشورهای حاشیه خزر در زمینه حمل و نقل منعقده در تاریخ ۱۲ اگوست سال ۲۰۱۸ در آکتائو استقبال کردند.
آنها خاطر نشان کردند که دریای خزر دریای صلح، توافق، حسن همجواری و همکاری ثمر بخش بین المللی است و بر اهمیت تعامل در زمینه نظامی در دریای خزر اشاره شد.
اعضا با اشاره به اینکه برگزاری منظم اجلاس سران خزر امکان تعیین اولویت‌های همکاری در دریای خزر، توسعه منطقه‌ای و تدوین رویکردهای مشترک در جهت تحقق اهداف مورد نظر را فراهم می‌کند، از عرف برگزاری منظم این جلسات حمایت کرده و ضمن تشکر از برگزاری اجلاس عشق آباد در سطح عالی توافق کردند که هفتمین اجلاس سران خزر در زمان توافق شده در جمهوری اسلامی ایران برگزار شود.
